مرکز پژوهش ادیان جهان

جنگ يا به كارگيري نيروي مسلّح در قرآن با واژه‌هاي «جهاد» و «مقاتله» و در فقه اسلامي نيز در باب «جهاد» مطرح شده است. اين امر چنانكه ذيلاً خواهيم گفت، بنابر مستندات صحيح قرآني و نيز احكام فقهي، تنها براي دفاع در مقابل تجاوز و تَعدي دشمنان تجويز شده و، به زبان اصطلاحات فقهي، جنگ ابتدايي در زمان غيبت معصوم (پيامبر و امام) ممنوع است. شايد صريح‌ترين آية قرآن در زمينة تجويز جهاد دفاعي آية زير باشد كه مي‌گويد: وَ قاتلوا في سبيل‌الله الذين يقاتلونكم، ولاتعتدوا ان‌ الله لايحب المعتدين . در مورد نهي از «تعدي» و معناي دقيق آن بعداً توضيح خواهيم داد، ليكن چنانكه به خوبي مشاهده مي‌شود فعل امر «قاتلوا» كه با صفت «في سبيل‌الله» توصيف شده، بلافاصله با محدوديت «الذين يقاتلونكم» قيد خورده است كه بيانگر جنگ و جهاد دفاعي است. در جاي ديگر از قرآن، كساني كه به كشتن مسلمانان دست مي‌زنند به صفت «مشركين» خوانده شده‌اند، ليكن در آنجا نيز به كارگيري سلاح نظامي فقط در مقام دفاع تجويز شده است. بررسي حدود 150 آية قرآن كه در آنها واژة «قتل» به كار رفته در اين فرصت مختصر ممكن نيست، ليكن چنانكه گفتيم، جز دربارة قصاص انفرادي، يعني قتل نفس ، هرگونه جهاد و مبارزه گروهي امت اسلامي در هر جاي عالم فقط بايد در مقام دفاع از جان و مال و خانه و كاشانه (سرزمين‌هاي اسلامي) باشد و در غير اين صورت، يعني غير از تجاوز و تعدي دشمن، حكم كلي اسلام دوستي كردن با همة اقوام و نيكي‌كردن نسبت به همة ابناي بشر است.